ANA SAYFA > BAKIR SÖZLÜĞÜ

PAYLAŞ

Bakır Sözlüğü

A

Açık Ocak Madenciliği
Cevherin yüzeye yakın olduğu durumlarda kullanılan madencilik yöntemi. Toprak tabakasının soyulmasıyla bakır cevheri çıkarılır.

Asitli Liç
Cevherin asit çözeltisiyle işlenerek metalin çözülmesi işlemi.

Atık Kayaç
Cevher çıkarılırken kazılan, ancak ekonomik değeri olmayan kayaçlardır. Bu kayaçlar genellikle yeraltı işletmesinde dolgu malzemesi olarak kullanılır veya ayrı bir alanda atık malzemesi olarak depolanır.

D

Doğal Mineral Zenginleştirme

Yer kabuğundaki doğal süreçlerle metal içeriğinin yoğunlaştığı bölgeler. Doğal zenginleşmiş alanlar, madencilik için değerli rezervler oluşturur.

E

Elektrostatik Ayırma
Cevherlerdeki farklı metalik minerallerin elektriksel yük farklarıyla ayrıştırılması yöntemi.

Elektroliz
Bakırın saflaştırılması için kullanılan bir yöntem. Elektrik akımı yardımıyla bakır iyonları çözeltiden katı bakır formuna geçer.

Eleme
Cevherin farklı boyutlarda parçalanarak ayrıldığı işlem.

Ergitme
Bakır cevherinin yüksek sıcaklıkta eritilerek metalin diğer elementlerden ayrıştırılması işlemi.

Ergitme Fırını
Bakır cevherini yüksek sıcaklıkta eritmek için kullanılan fırın.

C

Cevher Analizi
Cevherdeki bakır ve diğer metal içeriklerinin belirlenmesi için yapılan kimyasal testler.

Cevher Gövdesi(yatağı)
Yerin altında birikmiş, ekonomik değeri olan metal içeren kayaç birikintisidir. Cevher gövdesi madencilik projelerinin hedef aldığı ana yapılardır.

Cevher Hazırlama
Cevherin zenginleştirme işlemleri öncesi kırılması, öğütülmesi ve sınıflandırılması aşamaları.

Cevher Hazırlama Tesisi
Cevherin zenginleştirilmesi, saflaştırılması ve işlenmesi için kullanılan tesisler.

Cevher Kalitesi /Tenörü
Cevherin içindeki metal oranı. Yüksek kalite, daha fazla metal içerir.

Cevher Konsantresi
Zenginleştirilmiş bakır cevheridir. Flotasyon gibi işlemlerle saflaştırılan cevher bu aşamada bakır içeriği yüksek bir ürün haline gelir.

Cevher Öğütme
Cevherin daha küçük parçacıklara ayrılması işlemi. Bu aşama, cevherin metalik içeriğinin serbestleşerek, değersiz minerallerden ayrıştırılmasını sağlar sağlar.

Cevher Zenginleştirme Tesisi
Çıkarılan cevherin flotasyon gibi yöntemlerle zenginleştirildiği tesistir.

Çöktürme
Bakırın çözeltiden ayrılarak katı formda çöktürülmesi işlemi. Liç süreçlerinde yaygındır.

G

Gazlı Liç
Cevherin işlenmesi sırasında kimyasal tepkimeleri hızlandırmak için gazların kullanıldığı liç yöntemi.

Geçirimsiz Tabaka
Su ve gazların geçişine izin vermeyen kaya katmanıdır. Madenlerde suyun kontrol edilmesi açısından bu katmanlar önem taşır.

İ

İndirgeme
Bakır oksitli cevherlerin kimyasal tepkime yoluyla saf bakıra dönüştürülmesi süreci. Genellikle yüksek sıcaklık gerektiren işlemler içerir.

İndirgeme Ocağı
Bakırın ergitildiği ve saflaştırıldığı yüksek sıcaklıklı ocak/fırın.

İzabe
Bakırın saflaştırılması sürecidir. İzabe işlemi, bakırın saflık derecesini artırarak endüstriyel kullanım için hazır hale getirir.

L

Liç
Kimyasal çözücüler kullanılarak bakırın çözünmesi ve sıvı formda elde edilmesi işlemi.

Likit Bakır
Ergitme işlemi sırasında elde edilen eriyik halindeki bakır.

M

Mat
Bakır üretim sürecinde, bakır sülfürlerinin ergitilmesiyle oluşan ara ürün. Mat, sonraki saflaştırma aşamalarıyla bakıra dönüştürülür.

Maden Suyu Arıtma
Madenden çıkan suyun kimyasal ve fiziksel olarak arıtılması.

Metalik Bakır
Doğada saf halde bulunan nadir bakır şeklidir. Genellikle küçük kristal kümeleri ya da levhalar halinde bulunur.

Metalik Özellik
Bir cevherin metal içeriğini ve bu metalin saflık seviyesini ifade eden terim.

Metalurji
Metallerin cevherlerden elde edilmesi ve işlenmesiyle ilgili bilim dalı. Bakır metalurjisi, bakırın çıkarılması ve saflaştırılması işlemlerini kapsar.

Metal Geri Kazanımı
Metalin, atık malzemelerden veya ikinci el cevherlerden geri kazanılması işlemi.

Metal Külçesi
Ergitme sürecinden sonra elde edilen, metalin katı haldeki formu. Bakır külçeleri, çeşitli endüstriyel kullanım alanları için üretilebilir.

Ö

Örtü Kazı Oranı
Açık ocak madenciliğinde, bir ton cevher çıkarabilmek için kazılması gereken atık kaya miktarıdır. Daha düşük çıkarma oranları genellikle daha ekonomik madenciliğe işaret eder.

R

Rekristalizasyon
Isıtma yoluyla metallerin kristal yapısının yeniden düzenlenmesi işlemi. Bakır üretiminde, özellikle metalin dayanıklılığını artırmak için kullanılır.

Rezerv
Ekonomik olarak çıkarılabilir, yerin altında bulunan metal miktarı. Bakır rezervleri, madencilik projelerinin ana hedeflerinden biridir.

Rezerv Geri Kazanımı
Maden sahasından çıkarılan ekonomik olarak değerlendirilebilecek cevher miktarı.

Rezerv Tespiti
Bir madende ekonomik olarak çıkarılabilecek cevher miktarının hesaplanması sürecidir. Rezerv tespiti, sondajlar ve analizlerle yapılır.

T

Tenör
Cevherde bulunan veya cevherin zenginleştirilmesi sonucunda elde edilen ürün içerisindeki kıymetli elementin yüzdesel bir oran olarak ifadesi. Yüksek tenörlü cevherler, daha fazla metal içerir.

Toz Cevher
Öğütme ve zenginleştirme sırasında oluşan ince cevher partikülleri.

V

Vein Ore (Damar tipi Cevherleşme)
Yer kabuğunda çatlakların doldurulmasıyla oluşan bakır cevherleşme şekli. Damar şeklinde yer alan bu cevherler madencilikte önemli rezervler oluşturabilir.

Z

Zenginleştirme Kimyasalları
Flotasyon ve liç işlemlerinde cevheri zenginleştirmek için kullanılan kimyasallar.

Zenginleştirme Tesisi
Çıkarılan cevherin flotasyon gibi yöntemlerle zenginleştirildiği tesistir.

Zon
Cevher içeren kaya katmanlarının belirli bir bölgesini tanımlayan terim.

B

Bakır Alaşımları
Bakırın diğer metallerle karıştırılarak farklı fiziksel özellikler kazandığı malzemelerdir. Pirinç (bakır ve çinko) ve bronz (bakır ve kalay) en yaygın alaşımlar arasındadır.

Bakır Anot
Elektrolitik saflaştırmada kullanılan, ham bakırdan üretilmiş kalın levhadır.

Bakır Dökümü
Ergitilmiş bakırın kalıplara dökülerek levha, tel, çubuk gibi çeşitli formlarda üretilmesi işlemi.

Bakır Karbonat
Bakırın doğal olarak oluşan karbonat mineralleri, azurit ve malahit gibi minerallerde bulunur.

Bakır Katot
Elektrolitik rafinasyon sürecinde elde edilen, %99,99 saflık oranına sahip saf bakır levhalar. Katot bakır, endüstriyel bakır ürünlerinin temel hammaddesidir.

Bakır Konsantresi
Bakır cevherinin zenginleştirilmesiyle elde edilen yüksek bakır içeriğine sahip toz veya çamur formundaki malzeme. Ergitme işlemleri için kullanılır.

Bakır Kristalleri
Bakırın doğal kristal yapısında oluşmuş hali. Nadiren bulunur ve değerli kabul edilir.

Bakır Levha
Saflaştırılmış bakırdan yapılmış ince levhalar. Katot üretiminin son aşamasıdır.

Bakır Nanoteller
Elektronik ve nanoteknoloji alanında kullanılan, çok ince çapta bakır teller.

Bakır Oksit
Oksit mineralleri içeren bakır cevherleridir. Sülfür cevherlerine göre farklı işleme yöntemleri gerektirir.

Bakır Sülfat
Bakırın sülfit minerallerinden elde edilen mavi renkte bir kimyasal bileşiktir. Bakır sülfat, çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılır.

Bakır Talaşı
Bakır işlenirken oluşan ince talaş veya metalik atık.

Bakır Tozu
Endüstriyel üretimde kullanılan ince öğütülmüş bakır formu.

Bakır Yüzdesi
Bir cevherdeki toplam bakır miktarının yüzde oranı.

Bakır Zenginleştirme
Bakır içeriğini artırmak için cevherin işlenmesi süreci.

F

Filtre Pres
Cevherden sıvıyı ayırarak katı partiküllerin süzülmesini sağlayan makine.

Flotasyon
Bakır cevherini zenginleştirme yöntemi. Cevher, su ve kimyasallar yardımıyla köpük halinde ayrıştırılır, değerli mineraller elde edilir.

Fosfat Kayası
Yüksek fosfor içeriğine sahip kayaçtır. Gübre ve kimyasal madde üretiminde kullanılır. Madencilik endüstrisinde fosfat kayası, önemli bir hammadde kaynağıdır.

H

Hidrometalurji
Metallerin sulu çözeltilerden kazanılmasıyla ilgili süreçleri kapsar. Bakır madenciliğinde liç ve çözelti ile metal ayrımı bu yönteme dayanır.

Hidrostatik Test
Madencilik ekipmanlarının basınç altında suyla test edilmesi yöntemi.

K

Katı Atık Depolama Sahası
Zenginleştirme işlemlerinden arta kalan atıkların depolandığı, çevresel etkilerin minimize edildiği alandır.

Katı-Sıvı Ayrımı
Cevher zenginleştirme sürecinde, katı maddelerin sıvılardan ayrıştırıldığı işlem.

Katot Bakır
Bakırın elektrolitik yöntemlerle saflaştırıldığı ince levha formudur. Katot bakır, %99,99 saflık oranına sahip olabilir.

Katot Kazıma
Elektrolitik rafinasyon sırasında, katot üzerine biriken saf bakırın kazınarak çıkarılması işlemi.

Katot Üretimi
Elektrolitik rafinasyon sürecinde, bakır iyonlarının anottan çözülerek katoda taşınması ve saf bakır levhaların oluşması işlemidir.

Karbürizasyon
Bakırın karbonla zenginleştirilerek daha dayanıklı ve sert alaşımlar oluşturulması işlemi. Genellikle sanayi üretiminde kullanılır.

Kırıcı
Cevherin büyük kaya parçalarından daha küçük parçalara ayrılmasını sağlayan makine.

Konsantrasyon Prosesleri
Cevherdeki değerli metallerin, atık maddelerden ayrılarak zenginleştirildiği süreç.

N

Doğal Mineral Zenginleştirme
Yer kabuğundaki doğal süreçlerle metal içeriğinin yoğunlaştığı bölgeler. Doğal zenginleşmiş alanlar, madencilik için değerli rezervler oluşturur.

P

Pirit
Bakır cevherleriyle sıkça bulunan, demir sülfür (FeS2) mineralidir. "Aptal altını" olarak bilinir ve madencilikte zenginleştirme işlemlerinde ayrıştırılması gerekir.

Pirit Konsantresi
Cevherden ayrıştırılarak elde edilen, demir ve sülfür içeren bir malzeme. Pirit genellikle altın madenciliğinde istenmeyen bir yan ürün olsa da sülfürik asit üretiminde kullanılabilir.

Proses
Bakır cevherinin çıkarılmasından son ürüne kadar geçen bütün işlemleri kapsar.

S

Sondaj
Yeraltındaki cevher gövdelerini keşfetmek veya doğrulamak amacıyla yapılan delme işlemi. Sondaj sonuçları, rezerv tespitinin önemli bir parçasıdır.

Sondaj Karotu
Sondajla çıkarılan, cevher yatağını temsil eden uzun kaya parçası.

Sülfürik Asit
Kimyasal formülü H₂SO₄ olan güçlü bir asit. Bakır madenciliğinde, özellikle liç işlemlerinde cevherden bakırın çözünmesi için kullanılır.

Sülfürik Asit Tesisi
Madencilik sürecinde üretilen sülfürik asidin işlendiği tesis. Bakır madenciliğinde, özellikle liç işlemlerinde yaygın olarak kullanılır.

Sülfürlü Bakır
Kükürt ametaliyle birleşmiş bakır cevheridir. Flotasyon ve izabe işlemleriyle işlenir.

Sülfür Oksitlenmesi
Sülfür minerallerinin oksijenle reaksiyona girerek oksit mineralleri oluşturması süreci.

Sürekli Döküm
Ergitilmiş bakırın sürekli bir prosesle dökülerek levha, çubuk veya diğer formda ürünlerin elde edilmesi süreci.

Y

Yeraltı Madenciliği
Açık işletme metodu uygulaması ekonomik olmayan maden yataklarına tavanın göçertilmesi, açılan boşluğun doldurulması veya topuklar bırakılması esaslarına göre uygulanan üretim sistemi. Bir kapalı işletmede yeraltı işletme metodunun uygulanması ve işletme- ve kazı yönlerinin seçimi büyük önem taşır.

Yeraltı Maden Havalandırması
Yeraltı madenciliğinde hava akışının sağlanarak gazların ve tozların uzaklaştırılması işlemi.

Yeraltı Suyu Drenajı
Madencilik sırasında yeraltı su seviyesini kontrol etmek ve galerileri su basmasını önlemek için yapılan işlemler.